MASTERPROEF
ONDERZOEK

De arena van het oud nieuw
Patine is de inscriptie van de tijd op onze omgeving en weerspiegelt de menselijke sporen, evenals de processen en krachten van de natuur. Als kind ben ik zelf altijd nieuwsgierig geweest naar de oorsprong van deze verwering. Zo kon ik fantaseren over wat er gebeurd was of welke personen deze sporen nalieten. Bij oude gebouwen accepteren mensen de patine en wordt deze in vele gevallen beschermd, maar bij nieuwe gebouwen wordt dit helemaal niet als een essentieel deel of als een eventuele sterkte van het gebouw gezien. We zijn geïndoctrineerd op vlak van architectuur dat nieuw altijd beter is. Elke spoor van slijtage of gebruik wordt onmiddellijk als storend gezien en dient te worden vervangen.
Hoe kun je deze mindset omzetten en de mensen het imperfecte laten waarderen? Ik wil graag de mensen laten stilstaan bij ‘growing old beautifully’’ en het niet meer laten zien als iets minderwaardig of ondergeschikt. Zoals Ruskin al zei: “The greatest glory of a building is not in its stones, nor in its gold. Its glory is in its Age, and in that deep sense of voicefulness, of stern watching, of mysterious sympathy... which we feel in walls that have long been washed by the passing waves of humanity.” Ik wil de veelzijdigheid van materialen tonen aan de hand van het patina ontstaan in de loop der tijd en in verschillende omstandigheden. Ik wil aan de hand van het materiaal verhalen en herinneringen van gebruikers weergeven, zowel van mensen die de materialen bewust bewerkt hebben, alsook de anonieme gebruikssporen. Ik wil bezoekers van mijn arena ook de vrijheid en mogelijkheid geven om zelf een bijdrage te leveren aan de sporen in mijn arena. Deze sporen hoeven niet enkel van menselijke afkomst te zijn, maar mogen ook een natuurlijke oorsprong hebben. De gevolgen van blootstelling aan natuurelementen kunnen net zo betekenisvol zijn als menselijke aanpassingen aan een materiaal. Deze gevolgen zouden ook (theoretisch) na vele jaren duidelijk worden in mijn arena.

De menselijke Patine
Patine is de inscriptie van de tijd op onze omgeving en weerspiegelt de menselijke sporen, evenals de processen en krachten van de natuur. Als kind ben ik zelf altijd nieuwsgierig geweest naar de oorsprong van deze verwering. Maar zelf de mens krijgt na verloop van tijd een patine op de huid.

Ouderdom is iets dat steeds relevant blijft. Zo is in het boek van Oscar Wilde: “Het portret van Dorian Gray” dat ongeveer 130 jaar geleden gepubliceerd is, de hoofdgedachte nog steeds relevant: De “eeuwige jeugdigheid” en hoe omgaan met ouderdom. Dorian wenst dat het schilderij ouder wordt en hij niet. Dorian laat zijn sporen van ouderdom en zijn zonden na op het schilderij tot het onherkenbaar terwijl hij jong blijft. Waardoor hij het schilderij verafschuwt en verbergt.

Dit boek zal de rode draad zijn in mijn arena. Hoe vertaal ik het schilderij? Vertaal ik het naar een huis, wordt het huis mijn afspiegeling van het ouder worden van een persoon? Of gebruik ik een materiaal, bijvoorbeeld het proces van edelroest of ijzer dat na een aantal jaar gewoon verdwijnt? Van een zwakte een kwaliteit proberen te maken.

Mijn doelgroep is de groep +45, de groep die stilletjes aan de veranderingen opmerken, maar jonger mag ook want iedereen wordt uiteindelijk ouder. Mijn bedoeling is dat ze de lichamelijke veranderingen kunnen waarderen en het mooie er zien. Mijn arena zou het best geplaatst worden op een plein in een grootstad waar jong en oud passeren. Dit zou bijvoorbeeld de Korenmarkt in Gent kunnen zijn of t’Zand in Brugge of op het strand waar het klimaat meer invloed op materiaal te weegbrengt.

De patine van het leven
Patine is de inscriptie van de tijd op onze omgeving en weerspiegelt de menselijke sporen, evenals de processen en krachten van de natuur. Als kind ben ik zelf altijd nieuwsgierig geweest naar de oorsprong van deze verwering. Maar zelf de mens krijgt na verloop van tijd een patine op de huid. Ik zelf vind patine een heel boeiend onderwerp op verschillende vlakken. Ik heb me toegespitst op de menselijke patine, een heel groot bewegingsveld waar ik nog specifieker ben gaan kijken naar de photoshop en lichamelijke ingrepen.
Naast het bewezen negatieve effect op het zelfbeeld van mensen van gephotoshopte beelden of overdreven plastische chirurgische ingrepen kan het ons ook een onaangenaam gevoel geven, omdat we weten dat er niets klopt. Dit gevoel kan omschreven worden als ‘Uncanny Valley’ theorie: ‘Increasingly human-like robots or virtual characters elicit more familiarity in their observers (positive affinity) with the exception of near-human characters that elicit strong feelings of eeriness (negative affinity).’

De filosofische paradox over het schip van Theseus kan hierbij ook worden aan gelinkt. Hoeveel wijzigingen kan een persoon/ ruimte ondergaan vooraleer dit als een volledig andere persoon of ruimte gezien wordt. Gaat dit over de materialen zelf of over vormen en concepten? Creëren we door het verwijderen ven oneffenheden in de huid een ideaalbeeld of een volledig nieuw persoon? Is de veranderingen aan Theseus Schip is m.a.w. chirurgische ingrepen? Dit vind ik zelf een interessante vraagstelling, het ene wordt voornamelijk positief gezien en het andere negatief.

Om mijn arena vorm te geven zocht ik naar een manier hoe ik dit kan vertalen. Hierbij stuitte ik op een onderzoek naar psychologisch effect van patine zowel bij mensen als bij bouwmaterialen. Er werd vastgesteld dat er enige ‘vervuiling’ nodig is om ruimtes en zowel personen realistisch te laten uit zien. Bijvoorbeeld dat gebouwen met zandstenen gevels er beter uit zien dan zonder volgens het onderzoek van Jeremy C. Well’s. Patina geeft authenticiteit en deze imperfecties wil ik juist vieren in plaats van ze weg te moffelen onder een laag photoshop, make-up, botox, verf, … Met mijn arena wil ik graag de mensen een stap dichter zetten bij accepteren van hun imperfecties en deze van hun omgeving en verliefd laten worden verliefd op kleine aspecten van hun uiterlijk.